Dag vijf van onze trektocht door het Marrokaanse Atlasgebergte. De gebruikelijke prachtige zonsopgang blijft uit. We worden die ochtend getrakteerd op iets wat het midden houdt tussen een laag wolkendek en een dichte mistbank. Onze gids lijkt wel wat teleurgesteld door het mindere weer, maar wij genieten volop van het majestueuze uitzicht van het Atlasgebergte in de mist. Ik eet mijn gebruikelijk Marrokaans brood met smeerkaas en Jeroen zijn kommetje cornflakes met melkpoeder en warm water. We klagen niet, want daarvoor is het decor waarin we ons bevinden te indrukwekkend. Ditmaal geen blote benen, maar een fleecetrui en een lange wandelbroek. Evengoed prima voor ons! Het schouwspel van de optrekkende mist en de bergen zijn ideaal voor leuke foto’s te nemen. Na vier dagen blauwe lucht is het een welgekomen afwisseling, ook al impliceert dit dat ik héél de klim lang met “Far over the misty mountains cold” in mijn hoofd zit. 🙂

Een bergpas op onze buik

Het lentegroen van de vallei vervaagt stilaan tot een grauwe mix van geel en grijs naarmate we hoger en hoger tussen de scherpe rotsen naar boven klimmen. Het ziet er naar uit dat we de beloofde vergezichten boven op de bergpas Tizi Tougdal op onze buiken kunnen schrijven. In zo’n situaties probeert Jeroen er toch nog steeds het positieve in te vinden. Als het op fotografie aankomt, moet je je op grijze dagen concentreren op de details. Kleine dingen langs de kant van de pad of een wandelschoen op de stenen. En voor je het weet, kriebelt dan de zon terug in je nek. Wel, ondanks al zijn wijsheid zie ik toch niet snel verandering komen in onze bewolkte situatie.

De gestage pas van ons klimwerk brengt ons langs enkele eigenaardige constructies. Zo zien we een klein waterkanaaltje uitgegraven pal op de kam van een heuvel en hopeloos spartelende appelbomen ver boven de boomgrens. Onze gids Hamid vertelt dat de mensen hier tegen beter weten blijven appelbomen planten in de ijdele hoop dat het toch ooit eens lukt. Eigenlijk grappig en triest tegelijk, en niet alleen voor de arme boompjes.

De sprint van Jeroens leven

Daarna gaat het alleen maar hoger en hoger. Zelfs voor onze klimmersbenen worden de kuiten stevig op de proef gesteld. Hier en daar zien we een flard blauwe lucht en laait onze hoop weer even op. Maar even snel als ze kwamen, verdwijnen die sprankeltjes zonnestraal weer achter de wolken. De bergpas zal ons nog wat langer op de proef stellen vooraleer haar geheimen prijs te geven.

Het is de alerte blik van Hamid die als eerste het gelukzalige zicht spot. Zo’n 300m onder de bergpas klaart de lucht helemaal op! Meteen gaan onze blikken van ontelbare kiezelsteentjes aan onze voeten naar een explosie van zonlicht in een knalblauwe hemel. Maar we zijn zeker nog niet safe. Hamid spoort Jeroen aan om het laatste stuk klim met hem naar boven te sprinten, want in dit onvoorspelbare weer kan de opklaring over een tiental minuten alweer weg zijn.

Jeroen gespt nog even zijn zware rugzak stevig rond zijn schouders en zet het dan op een lopen. Hamid, die enkel maar een licht rugzakje aanheeft, neemt meteen een voorsprong, maar Jeroen geeft niet af en verbijt zich een weg naar de top. Ik zie beide jongens stilaan uit mijn zicht verdwijnen en klim zelf gestaag verder. Enkele minuten later zie ik Jeroen al vinnig ronddartelen op de rotswanden zonder rugzak, maar mét camera! Ik pers er ook nog een laatste krachtinspanning uit en glij vrij onhandig weg op de ijzige sneeuw. Maar het zicht ontglipt me niet. WAAAUW! Ik kan alleen maar in volledige bewondering voor de Marokkaanse natuur voor me uit staren.

Deze bergpas verdient wel een uitgebreid rustmoment. Uiteindelijk blijven de wolken weg en vraag ik Jeroen of hij nu geen spijt heeft van zijn sprint. Daarop kan hij alleen maar lachen en spant hij zijn kuiten een keertje op. Ik denk dat er eentje klaar is om terug verder te gaan! 😉

Een bijna fatale beslissing

Bij de afdaling moeten we oppassen voor de sneeuw. Muilezels zijn namelijk niet erg geschikt om door de diepsneeuw te stappen en al zeker niet als ze zwaar beladen zijn. Hamid en Lechsim kijken zorgvuldig uit naar de meest geschikte route. Maar één keer loopt het mis. Terwijl Hamid en Lechsim aan het discussiëren zijn over hoe ze over de laatste 2 meter diepsneeuw moeten stappen, tuimelt de muilezel pardoes omver! Een collectieve paniek schrikt door onze twee Berbers en de muilezel. Er wordt danig over en weer geschreeuwd terwijl ze met man en macht de ezel terug op haar poten proberen te krijgen. Net voordat Hamid de touwen van de lading wil doorsnijden, krijgt de muilezel gelukkig terug grip en geraakt hij als bij wonder heelhuids op vaste grond.

Het risico was zeer reëel dat de muilezel (zonder naam trouwens, Berbers geven hun ezels geen naam) haar poten zou openhalen aan de scherpe stenen onder de sneeuw. We beseffen dus dat we door het oog van de naald gekropen zijn. Maar direct daarna maken we kennis met de weerbaarheid van het Berbervolk. Na de korte paniekreactie zijn ze beiden al terug vrolijk aan het lachen en stappen ze door alsof er niets is gebeurd.

Een sprookjesachtig ravijn en mysterieus dorpje

De afdaling naar ons volgend Berberdorpje loopt door een sprookjesachtig ravijn. Een paar verloren gewaaide mistwolken geven het geheel nog een mysterieus tintje. Het slingerend paadje loopt langs afgronden, over riviertjes, langs kudden geiten boven onze hoofden (dan is het oppassen geblazen voor vallende stenen!) en door hitte verstrengelde bossen. Naarmate we dieper in de vallei dringen wordt de mist terug dikker en horen we stemmen boven ons. Plots staan er drie ezels voor onze neuzen en springen er een vijftal Berbers op de pad voor ons. Het blijken vrienden van onze gids die al vrolijk taterend en schaterend ons een geleide naar hun dorpje geven.

Helemaal gehuld in de mist horen we meer en meer stemmen boven en onder ons op de terrassen. We hebben geen idee hoe diep het valt vlak naast ons, maar het lijkt onmetelijk. Uit de verte klinkt vrouwengezang en het is pas als we tot op 10m zijn genaderd dat we enkele vrouwen al zingend de was zien doen. Dan zien we ook de eerste huisjes opdoemen. Hamid weet dat we zeer graag eens binnen in een huisje willen kijken en klopt op één van de deuren. Niemand thuis, maar Hamid doet toch de deur open en leidt ons kort rond. Het is een zeer oud huis en enorm primitief ingericht. We kunnen ons niet voorstellen dat je hier kan overleven in een winter bij temperaturen ver onder -20°C!

Jeroen wil ook heel graag een portret van één van de Berbers en Hamid belooft hem straks mee te nemen naar vrienden.

Uitblazen met muntthee en een hamam

In de guesthouse worden we weer enorm gastvrij ontvangen. Uiteraard krijgen we sloten muntthee aangeboden, maar deze keer vergezeld van plaatselijk gebakken brood. Het lijkt op een kruising tussen Naan en Turks brood, maar is veel krokanter en superlekker! Het wordt in een soort ronde oven gebakken en het recept is niet gekend buiten dit ene dorpje. En alsof dat nog niet genoeg is, nodigen de gastheren ons ook uit om gebruik te maken van hun zelfgemaakte hamam. We kruipen dankbaar in het enorm hete kamertje en zweten eens goed uit. 🙂

Later op de avond komt Hamid zijn belofte na en neemt ons mee naar één van zijn vrienden in het dorp. We stappen binnen bij een vrouw die vrolijkheid uitstraalt met heel haar wezen en ononderbroken doorbabbelt tijdens het uitschenken van de muntthee en het ronddelen van de walnoten. We mogen naar hartelust foto’s nemen en dat moet je Jeroen geen twee keer zeggen. Hij laat zijn camera de vrije loop gaan en stoot dan plots op een stenen kippenhok in huis met daarnaast een … ronde oven. Hamid is er snel bij om de kanttekening te maken dat die grondig wordt gepoetst vooraleer het brood wordt gebakken. 😉

We maken dankbaar gebruik van de onvoorwaardelijke gastvrijheid van de vrouw en overstelpen haar met ontelbaar veel ‘shukran’s’. Maar als klap op de vuurpijl wil Jeroen ook nog een portret van haar nemen! Gelukkig stemt ze zonder een seconde van haar vrolijkheid te verliezen in met het verzoek, ook al moet ze daar stokstijf voor blijven staan. Het is namelijk redelijk donker binnen en Jeroen moet een lange sluitertijd gebruiken. Blij als een kind neemt hij afscheid en wandelen we terug naar de guesthouse waar onze sluitertijd helemaal niet zo lang nodig heeft om de nacht in te zetten.